ساباط معبری برای آرامش رهگذران

ساباط، راهرو، دالان و سقفی است که در گذشته بر روی کوچه‌ها ساخته می‌شده، ساباط معبری برای آرامش رهگذران است تا انسان پیاده در مسیر حرکت خود در یک توالی مناسب در فضای سایه‌ قرار گیرد، که نشان می‌دهد معماری در گذشته تا چه حد به نیاز و آسایش مردم توجه داشته است.

به گزارش خبرگزاری فارس از یزد،‌ "ساباط" در لغت به معنای راهرو، دالان و سقفی است که در گذشته بر روی کوچه‌ها و معابر ساخته می‌شده و برای ساخت این سازه، معماران یزدی نه تنها تمام جوانب را در ساخت داخل خانه در نظر می‌گرفتند، بلکه در ساخت کوچه نیز با توجه به نیازها و شرایط اقلیمی و فرهنگی مردم منطقه به ویژگی‌های ارزنده و جالب توجهی دقت می‌کردند.

یکی از ویژگی های برجسته شهرهای کویری، گذرگاه‌های سرپوشیده است که با عنوان ساباط شناخته می‌شود، در قدیم‌الایام هدف از طراحی ساباط، در امان ماندن عابران از گزند سرما و گرما بوده است، اصطلاح ساباط حاکی از راهرو دالان مسقف دارد.

 جاذبه گردشگری ساباط در یزد :

شهر یزد از جاذبه های گردشگری متنوعی برخوردار است، یکی از جاذبه‌های چشم نواز و معروف، ساباط‌های یزد است.

در شهرهای دارای تمدن کهن، معماری‌های بی‌نظیری وجود دارد، ساباط‌های یزد به عنوان یک بنای تاریخی حاکایت از کوچه و محله‌هایی مسقف دارد.

 ساباط‌های یزد در محله‌های قدیمی و بافت تاریخی شهر تجمع یافته‌اند و بیشتر در حوالی مسجد جامع، بازار خان، حمام خان، امامزاده‌جعفر و محله فهادان قرار دارند.

معماری ساباط های یزد: 

در قدیم‌الایام در مناطق گرمسیر برای مصون ماندن از گزند گرما، در طراحی معابر، کوچه و منازل از نوعی معماری منحصر به فرد استفاده می‌شده است. 

بارز‌ترین ویژگی معماری در این مناطق، طراحی کوچه و گذرگاه‌های پیاده به صورت مسقف است تا با شکل گیری سایه، فضایی مطبوع و خنک به ارمغان آید.

 ساباط‌های یزد به گونه‌ای طراحی شده است که انسان در حال پیاده گام برداشتن، در مسیر حرکت، در یک توالی در فضای سایه قرار می‌گیرد.

در حقیقت معماران یزدی، در طراحی تمام جوانب خانه متبحر بوده‌اند. آن‌ها حتی در پروسه ساخت خیابان و کوچه‌ها شرایط اقلیمی منطقه را زیر نظر قرار می‌دادند، سپس بر اساس ویژگی‌های جغرافیایی به طراحی معابر سرپوشیده اقدام می‌کردند.

در مناطق گرم و خشک به موجب فقدان پوشش گیاهی، در فصل زمستان دمای هوا به شدت افزایش پیدا می‌کند، در گذشته از ساباط، اهالی شهر یزد به عنوان یک پناهگاه امن استفاده می‌کردند.

سرمای کویر به شدت سوزناک است، به عبارتی دیگر "ساباط" وسیله‌ای برای مقابله با وزش باد‌های موسمی به شمار می رود. لذا ساباط های مسقف مکان مناسبی برای حفاظت از سلامت انسان هستند.

 در واقع سازگاری "ساباط‌های یزد" با دمای جوی متغیر به یک سقف نیمه‌پوش باز می‌گردد که در فصل تابستان سبب به وجود آمدن سایه و در فصل زمستان موجب محافظت از عابران از سرمای کویر می‌گردد. 

 در پشت بام ساباط های یزد، اتاقی مشرف به کوچه تعبیه شده است که مورد استفاده واحد های هم جوار واقع بوده است. ساباط ها میان خانه های اطراف سبب به وجود آمدن یکپارچگی و استواری می‌شوند، در واقع ساباط از خانه ها در برابر نیروهای ناشی از فشار سازه کمک شایانی می کند.

پایان پیام/ب