راه‌آهن یزد؛ از بیابان قاسم آباد تا دروازه شهر جهانی

یزد- وقتی راه آهن یزد افتتاح شد، خط آهن از بیابان‌های اطراف قاسم آباد عبور می‌کرد اما امروز قطار از وسط شهر جهانی یزد می‌گذرد و انبار قطارهای اسقاطی مناظری ناخوشایند به وجود آورده‌اند. خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - مهدی دهقان منشادی *: اواخر دهه ۴۰ و زمانی که کلنگ احداث راه آهن یزد در قسمتی از اراضی بیابان قاسم آباد به زمین می‌خورد، هیچکس فکرش را نمی‌کرد که اینجا زمانی یکی از دروازه‌های شهر ثبت جهانی یزد برای ورود گردشگران خارجی و داخلی شود. خبرگزاری مهرمنشادیقاسم آباد یکی از روستاهای پیرامون شهر یزد بود که ساکنان آن با روشی سنتی امرار معاش می‌کردند و برای تأمین مایحتاج خود با یزد در ارتباط بودند. در دهه ۴۰ اراضی بیابانی همجوار این آبادی برای احداث ساختمان ایستگاه راه آهن و ریل گذاری بین بافق و قم به منظور تکمیل راه آهن جنوب شرق کشور انتخاب شد و بعد از ۱۴۰ سال که از راه اندازی نخستین قطار بین شهری در جهان می‌گذشت، در تاریخ اول خرداد ماه سال ۱۳۵۰ اولین قطار وارد یزد شد و سوت ورود و خروج آن به گوش مردمی رسید که در حال زراعت روی زمین‌های کشاورزی خود بودند. بافقورود این قطار باعث شد تا نمای دیگری از تمدن غرب به مردمی نمایانده شود که خود، پیشینه دور و درازی از تمدن را عقبه خود داشتند. نمایدر ابتدا هدف از راه اندازی این خط آهن، جابجایی سنگ آهن بافق برای تغذیه ذوب آهن اصفهان بود که بعدها، واگن حامل مسافران نیز روی ریل قرار گرفت و جابجایی مسافران آسان‌تر از قبل صورت گرفت. بافقبا گذشت حدود نیم قرن، ایستگاه راه آهن یزد شاهد تغییر و تحولاتی بوده است و ورود و خروج مسافران زیادی را به شهرهای تهران، قم، کاشان، اصفهان، مشهد، اصفهان و زاهدان نظاره کرده است. ایستگاه راه آهن یکی از دروازه‌های ورودی به شهرها محسوب می‌شود و مسافری که برای اولین بار قصد ورود به شهری را دارد قطعاً چشم انداز اولیه و منظر ورودی شهر را به خاطر خواهد سپرد. اینک که به مدد و پیگیری دوستداران بافت قدیم یزد و طرفداران گردشگری، بافت تاریخی شهر یزد به ثبت جهانی رسیده است جا دارد توجه ویژه ای به این دروازه ورودی صورت گیرد. اندازایتصور کنید گردشگری را که پس از طی طریقی طولانی، پشت پنجره‌های کوپه خود یا راهروی واگن در انتظار ورود به مقصد است و منظره‌های متعددی جلوی چشم او عبور می‌کند. در حال حاضر در مسیر پنج، شش کیلومتر مانده به ایستگاه یزد، تصاویری از واگن‌های اسقاطی و ریل‌های شکسته پراکنده در گوشه و کنار مسیر، پیش چشمِ گردشگر خودنمایی می‌کند و این آلودگی منظر هیچ خوشایند چشمان مشتاق یک گردشگر و مسافر نیست. جا دارد اداره کل راه آهن با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و بخش خصوصی استان در برنامه‌ای حساب شده نسبت به جذاب کردن مسیر ورودی و ایستگاه راه آهن یزد اقداماتی را انجام دهند. بدین منظور پیشنهاد می‌شود در مرحله اول نسبت به پاک سازی آلودگی بصری- محیطی اطراف مسیر ورودی اقدام شود و با محوطه سازی و نصب المان‌ها، مجسمه‌ها و تصاویر منطبق با ویژگی‌های فرهنگی و میراث بومی یزد به مسافران و گردشگران خوش آمد گویی گفته شود. محیط آرایی و منظر سازی، از محل توقف قطار و پیاده شدن مسافران تا سالن و محوطه خروجی ایستگاه نیز باید منعکس کننده ویژگی‌های شهری باشد که به ثبت جهانی رسیده است. بدنه سازی با عناصر خشت و گلی، ساخت بادگیر و گنبد، تصویری از شیرکوه به عنوان مام و بستر رویش یزد، تصاویری از جاذبه‌های یزد برای معرفی، تصاویر و ماکت‌هایی از صنایع دستی و سوغات یزد و تصاویر، عروسک و مجسمه‌های فرهنگی، همه می‌توانند در جذاب کردن این مسیر تأثیر داشته باشد. مامبه نظر می‌رسد حالا که با ثبت بافت تاریخی یزد در فهرست میراث جهانی، یک فرصت تاریخی منحصر به فرد برای این شهر و ساکنانش مهیا شده است، باید به بهترین وجه ممکن از آن استفاده کرد و با انعکاس ویژگی‌های این شهر تاریخی در دروازه ورودی آن، زمینه ساز خلق یک جاذبه جدید شد. * رئیس گروه پژوهش و آینده نگری سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان یزد نگریریزی