روایتی از «دارایی بافی، مهارتی اصیل و فراموش شده در یزد+ فیلم و عکس

با توجه به این‌که بیشتر کشورهای دنیا، به نقش موثر صنایع دستی در توسعه اقتصادی واقف شدند، سهم این مهم در اقتصاد ایران کمتر از 5 درصد از میزان صادرات نفت است که به دلایل مختلف در سالهای گذشته یا فراموش شده و یا به‌کلی منسوخ شدند. به گزارش خبرگزاری فارس در یزد، شهر میراث جهانی یزد یکی از شهرهای تاریخی ایران زمین، در دل کویر مرکزی ایران است که به دلیل وجود بناهای زنده تاریخی و خشتی به عنوان نخستین شهر خشت خام جهان و ایران شهره شده است. علاوه بر بناهای تاریخی منحصربفرد وجود صنایع دستی اعم انواع شیرینی و خوراکی‌های مختلف، شعربافی، ترمه دوزی،‌ سفال و سرامیک، قلم زنی، زیلوبافی، دارایی بافی و پارچه‌های زری، شهر میراث جهانی یزد را مقصد جذاب و قابل تأمل گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است. خوشبختانه چندسالی است که با شناخت ظرفیت‌های بالای گردشگری و میراث فرهنگی امروزه این صنعت به عنوان یکی از عناصر توسعه اقتصادی پایدار تعیین شده و دولت سیزدهم برنامه‌های حمایتی و تقویتی مناسبی برای این مهم در کشور تدوین و در دستور کار قرار داده است. به نظر می‌رسد در بحث توجه و حمایت از صنایع دستی برخی از ظرفیت‌های یزد مغفول مانده که مسئولان و دست اندرکاران امر باید بیش از پیش نسبت به حمایت و حراست از آنها برنامه ریزی کنند. به نظر می‌رسد در بحث توجه و حمایت از صنایع دستی برخی از ظرفیت‌های یزد مغفول مانده که مسئولان و دست اندرکاران امر باید بیش از پیش نسبت به حمایت و حراست از آنها برنامه ریزی کنند.دارایی بافی دارایی بافیدارایی بافیدارایی بافی هنری بسیار قدیمی و سنتی در یزد است که قدمت آن به ۸۰۰ سال پیش برمی‌گردد. نام دیگر این هنر ایکات است که در زبان مالایی معنی بستن و گره‌ زدن می‌دهد. در بافت دارایی از ابریشم و نخ‌هایی با رنگ روشن و پر انرژی استفاده می‌شود و این پارچه‌ها را برای بستن بقچه و روانداز به کار می‌برند، در گذشته این پارچه مختص به اشرافیان و ثروتمندان بوده و آن را در جهیزیه عروس به عنوان سرمایه قرار می‌دادند. دارای بافی نوعی روش بافت است که در ایران فقط در شهر یزد وجود دارد و نام دیگر آن ایکات است، ایکات کلمه‌ای است مالایی به معنای گره زدن و رنگ نمودن که به فارسی به آن دارایی می‌گویند. ایکات گونه‌ای روش رنگرزی و همچنین نوعی روش بافت اطلاق می‌شود. این شیوه بافت پارچه در تعدادی از کشورهای جهان متداول است و در ایران تنها در شهر یزد وجود دارد که به آن دارایی‌بافی نیز می‌گویند. روش بافت، دارایی(ایکات) روش بافت، دارایی(ایکات)روش بافت، دارایی(ایکات)دارایی‌ها معمولا به عرض ۹۰ و طول ۳۰ سانتیمتر با سه روش دارایی تار، دارایی پود و دارایی پودی بافته می‌شود که در ایکات تار، نخ‌های تار قبل از بافت رنگرزی شده و بعد چله کشی پارچه صورت می‌گیرد و سپس نقوش در حین بافت پدید می‌آید. در ایکات پود، نخ‌های تار و پود هر دو قبل از چله کشی رنگرزی شده و بعد از عمل چله کشی، بافت انجام می‌گیرد، ایکات پود بسیار پرکاربردتر و گرانتر است. شعربافی شعربافیشعربافیهنر شعربافی، بافتن نوعی پارچه است که با دستگاهی چوبی انجام می‌شود. شمد نیز نوع دیگری از پارچه است که به‌صورت راه‌راه و چهارخانه تولید می‌شود و اینها همان نساجی است که به صورت عامیانه در یزد به آن شعربافی می‌گویند. شعربافی در حقیقت مجموعه‌ای از دارایی بافی، احرامی‌بافی،‌ ترمه بافی، بافت دستمال‌های سنتی و شال که به وسیله دستگاه سنتی بافندگی بافته می‌شود. اگر ما امروز شهر یزد را به خاطر خانه‌های گلی و بادگیرهای زیبایش می‌شناسیم قطعاً در گذشته این شهر را به خاطر پارچه‌های زیبا و فاخرش می‌شناختند. شهری که از شرق تا غرب همه آوازه این را داشتند از هند گرفته تا شمالی‌ترین شهرهای دریای کاسپین از ترمه‌هایی بسیار زیبایی که برای مردم کشمیربافته می‌شده تا کارخانه‌هایی نساجی که در شمال ایران ساخته شدند همه وامدار هنر صنعتگران یزدیند. شعر بافی سنتی که با دستگاه سنتی پارچه بافی صورت می‌گیرد هم اکنون در یزد منسوخ شده و اکثر صنعتگران با ماشین صنعتی مشغول کار هستند. با توجه به این‌که بیشتر کشورهای دنیا، به نقش موثر صنایع دستی در اقتصاد واقف شدند و به صنایع دستی، نه فقط به چشم یک هنر، بلکه به عنوان عاملی موثر در توسعه اقتصادی توجه می‌کنند، سهم این هنرها در اقتصاد ایران کمتر از پنج درصد از میزان صادرات نفت است که به دلایل مختلف، یا فراموش شده و یا به‌کلی منسوخ شدند. تنها راه احیای صنایع دستی منسوخ شده،‌ اتصال آن به بازار است تنها راه احیای صنایع دستی منسوخ شده،‌ اتصال آن به بازار استتنها راه احیای صنایع دستی منسوخ شده،‌ اتصال آن به بازار استهادی میرزایی، مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف احیا و بهره برداری از بناهای تاریخی، در این خصوص به خبرنگار فارس اظهار کرد: ما به استناد ماده هشت قانون حمایت از هنرمندان،‌استادکاران و فعالان صنایع دستی موظف به حمایت از تقویت صنایع دستی است. وی افزود:‌ هنرهای ملی که ریشه اصلی صنایع دستی کشور است نیازمند آن است که با استفاده از دانش و تکنولوژی روز دنیا ارتقاء یافته و با کیفیت تولید مواد اولیه محصولاتی درخور ایجاد کنیم. میرزایی با بیان این‌که اتصال هنرمندان صنایع دستی به بازار جامعه هدف می‌تواند زمینه تقویت حوزه صنایع دستی را ایجاد کند، گفت:‌ از اهم مأموریت‌های صندوق احیا، پیش‌بینی چرخه و خوشه صنایع دستی و فرش بوده که از تأمین مواد اولیه تا مارکتینگ صنایع دستی را مد نظر قرار داده است. دانش‌بنیان کردن موثرترین راهکار حمایت از صنایع دستی است دانش‌بنیان کردن موثرترین راهکار حمایت از صنایع دستی استدانش‌بنیان کردن موثرترین راهکار حمایت از صنایع دستی استمیرزایی استفاده از نوآوری و خلاقیت، تأمین مواد اولیه و حمایت از ابزارآلات تولید صنایع دستی را راهبردهای جدی صندوق توسعه صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی دانست و بیان کرد:‌ با خرید تضمینی هیچ محصولی پایدار نخواهد بود و هیچ کدام یک از صنایع دستی احیا نمی‌شود. وی اتصال به بازار مورد نیاز امروز در گستره ملی و جهانی را موثرترین و تنها راه احیای صنایع دستی منسوخ شده عنوان و تصریح کرد: هیچ محصولی جهانی نمی‌شود مگر آنکه توانسته باشند نیاز ملی را برطرف کند. مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دستی کشور گفت:‌ احیای صنایع دستی منسوخ شده در گرو اتصال ظرفیت‌های دانش بنیان و جوانان مستعد در این حوزه است. زری بافی، پرده بافی، شمدبافی و دستمال بافی از دیگر صنایع دستی شهر میراث جهانی هستند که در حال حاضر منسوخ شدند و هیچ کس به صورت اصیل و سنتی در این حوزه فعالیت نمی‌کند. زری بافی، پرده بافی، شمدبافی و دستمال بافی از دیگر صنایع دستی شهر میراث جهانی هستند که در حال حاضر منسوخ شدند و هیچ کس به صورت اصیل و سنتی در این حوزه فعالیت نمی‌کند.زری بافی، پرده بافی، شمدبافی و دستمال بافی از دیگر صنایع دستی شهر میراث جهانی هستند که در حال حاضر منسوخ شدند و هیچ کس به صورت اصیل و سنتی در این حوزه فعالیت نمی‌کند.بهبود وضعیت صنایع دستی نیازمند مطالبه کارشناسی است بهبود وضعیت صنایع دستی نیازمند مطالبه کارشناسی استبهبود وضعیت صنایع دستی نیازمند مطالبه کارشناسی استفاطمه زارع، عضو شورای اسلامی شهر نیز در نشست کمیسیون گردشگری این شورا گفت: هر جایی که زمینه کوچکی برای ارائه صنایع دستی فراهم شده،‌ به ندرت شاهد شرکت یزدی ها بودیم و از استانهای دیگر برای شرکت در نمایشگاه های یزد حاضر می شوند. فاطمه زارع، عضو شورای اسلامی شهر نیز در نشست کمیسیون گردشگری این شورا گفت: هر جایی که زمینه کوچکی برای ارائه صنایع دستی فراهم شده،‌ به ندرت شاهد شرکت یزدی ها بودیم و از استانهای دیگر برای شرکت در نمایشگاه های یزد حاضر می شوند.وی با تاکید بر این‌که باید در این عرصه مطالبه گری از سوی هنرمندان صنایع دستی افزایش یابد افزود: بودجه و اعتبار در حوزه صنایع دستی مربوط به میراث فرهنگی است و در شورای شهر زمینه ای برای مطرح شدن مسائل و مشکلات در حوزه صنایع دستی به وجود آمد و در نهایت باید با میراث فرهنگی تعامل لازم به وجود آید که این مشکلات برطرف شود. وی با تاکید بر این‌که باید در این عرصه مطالبه گری از سوی هنرمندان صنایع دستی افزایش یابد افزود: بودجه و اعتبار در حوزه صنایع دستی مربوط به میراث فرهنگی است و در شورای شهر زمینه ای برای مطرح شدن مسائل و مشکلات در حوزه صنایع دستی به وجود آمد و در نهایت باید با میراث فرهنگی تعامل لازم به وجود آید که این مشکلات برطرف شود.عضو شورای اسلامی شهر یزد با بیان این‌که باید آسیب شناسی دقیقی در این رابطه انجام شود تصریح کرد: کمیسیون گردشگری و صنایع دستی یک بخش از حوزه صنایع دستی است و باید در عرصه های مختلف زمینه ای به وجود آوریم که در تمامی بخش ها این اقدامات انجام شود. عضو شورای اسلامی شهر یزد با بیان این‌که باید آسیب شناسی دقیقی در این رابطه انجام شود تصریح کرد: کمیسیون گردشگری و صنایع دستی یک بخش از حوزه صنایع دستی است و باید در عرصه های مختلف زمینه ای به وجود آوریم که در تمامی بخش ها این اقدامات انجام شود.زارع تاکید کرد: گردشگری در یزد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و باید به تمام جوانب آن به صورت کامل و جامع توجه لازم صورت پذیرد. زارع تاکید کرد: گردشگری در یزد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و باید به تمام جوانب آن به صورت کامل و جامع توجه لازم صورت پذیرد.وی ادامه داد: صنایع دستی یکی از بخش های بسیار مهم در حوزه گردشگری است که تاکنون توجه لازم به آن صورت نگرفته و باید برنامه ریزی لازم در این حوزه و برای توسعه هرچه بیشتر این صنعت را به وجود آوریم. وی ادامه داد: صنایع دستی یکی از بخش های بسیار مهم در حوزه گردشگری است که تاکنون توجه لازم به آن صورت نگرفته و باید برنامه ریزی لازم در این حوزه و برای توسعه هرچه بیشتر این صنعت را به وجود آوریم.عضو شورای اسلامی شهر یزد خاطرنشان کرد: صنایع دستی در صورتی که جایگاه واقعی خود را در جامعه به دست آورند،‌نه تنها در حوزه اقتصادی بلکه در حوزه فرهنگی هم تاثیرگذاری بسیار بالایی دارد. عضو شورای اسلامی شهر یزد خاطرنشان کرد: صنایع دستی در صورتی که جایگاه واقعی خود را در جامعه به دست آورند،‌نه تنها در حوزه اقتصادی بلکه در حوزه فرهنگی هم تاثیرگذاری بسیار بالایی دارد.یزد در گذشته مرکز عمده زری بافی ایران بوده و از این شهر به دیگر نقاط جهان صادر می‌شده است و متأسفانه امروزه این هنر اصیل ایرانی منسوخ شده است. یزد در گذشته مرکز عمده زری بافی ایران بوده و از این شهر به دیگر نقاط جهان صادر می‌شده است و متأسفانه امروزه این هنر اصیل ایرانی منسوخ شده است.دارایی بافی و شعر بافی هم از جمله صنایع دستی منحصربفردی است که می توان ساعت ها و سطرهای طولانی در خصوص قدمت، مصرف و ویژگی آن سخن گفت و مطلب آموزنده نگارش کرد، ولی آنچه در این خصوص و در عصر حاضر اهمیت بیشتری دارد مغفول ماندن این هنر و صنایع دستی تاریخی در شهر میراث جهانی است که بی توجهی به تقویت آن دغدغه فراموشی این هنر اصیل ایرانی را دوچندان کرده است. برای حراست از این چنین هنرهای اصیل و کهنسال ایرانی باید برنامه حمایتی اعم از بازاریابی، آموزشی و تبلغاتی تدوین و اجرایی شود تا علاوه بر ایجاد انگیزه برای استادکاران سالمند این هنرها، با روی آوردن جوانان علاقه مند به تولید این صنایع دستی علاوه بر ایجاد اشتغال سالم زمینه انتقال هنر این مهم به نسل جوان و آینده نیز فراهم آید. انتهای پیام/الف