کاشف استعداد کودکانمان را بشناسیم

استعداد یک مقوله ذاتی است و اولین شخصی که می‌تواند دریابد کودک چه استعدادی دارد، مادر است. باشگاه خبرنگاران جوان یزد - گاهی فرزندم با وسایل برقی بازی می‌کرد و به آن علاقه نشان می‌داد، می‌گفتم شاید استعدادش در این‌ها باشد، اما بعد از مدتی به وسیله جذابتر دیگری رو می‌آورد و قبلی را رها می‌کرد، دریافتم که فرزندم در هر سنی علایقش تغییر می‌کند و این ربطی به استعداد ندارد. باشگاه خبرنگاران جوان یزدباشگاه خبرنگاران جوانمحرک‌های محیطی موارد خوبی برای کشف و تقویت استعداد فرزندمان است. اما چگونه؟در پاسخ به این سئوال امینه قلی پور روانشناس کودک می‌گوید: به جای رجوع به تست‌ها و موسسات استعدادیابی بهتر است ابتدا محیط خلاقی را برای کودک ایجاد کنیم. او ادامه می‌دهد: محیط باید سرشار از محرک‌های شنیداری و دیداری باشد. وقتی محرک محیطی زیاد باشد باعث تحریک سیناپس مغز می‌شود که در نتیجه این تحریک خلاقیت کودک بیشتر می‌شود و در آینده هم علایق خود را می شناسد و هم به سمت و سوی آن‌ها حرکت می کند چرا که استفاده مکرر، یک سیناپس را تقویت می‌کند. قلی پور می‌گوید: تا جایی که برای کودک خطر جانی ندارد، نباید جلوی کنجکاوی کودک را  بگیریم. به طور مثال اگر کودک می‌خواهد میخی در پریز بگذارد جلویش را بگیریم، ولی اگر کمد آشپزخانه را باز و بسته می‌کند و قصد دارد وسایلش را بیرون بریزد،  یک کمد که فقط وسایل پلاستیکی و نشکن در آن است را برایش در نظر بگیرید تا به راحتی به بازی بپردازد. این کارشناس ادامه می‌دهد: وقتی کودک اتاقش را به هم ریخته، باید با کمک مادر و با حالت بازی کردن اتاقش را مرتب کند تا هم بازی کرده و هم قوانین و قواعد را یاد بگیرد. در خلاقیت و استعداد ژنتیک غالب است یا محیط؟شاید برای شما هم این سئوال پیش آمده که ژنتیک والدین و محیط زندگی کودک چقدر می‌توانند بر شکوفایی استعداد کودک موثر باشند؟ هر دو مورد موثرند، اما نقش محیط پررنگتر است. این‌ها را قلی پور می‌گوید و ادامه می‌دهد: هوش قابل افزایش نیست، اما بهره هوشی قابل افزایش است. به طور مثال هر چه کودک را بیشتر پارک ببریم و بیشتر با همسالان باشد مهارت ارتباطی و اجتماعی را بهتر یاد می‌گیرد چرا که محرک‌های محیطی در این زمینه برایش فراهم شده یا کودکی که پدرش نوازنده است و در خانه انواع موسیقی را گوش می‌دهد حساسیت شنیداریش بالا می‌رود و این گونه هم از لحاظ ژنیتیکی و هم محیطی تاثیر پذیرفته است. چه بازی هایی و چه فعالیت هایی به رشد هوش و استعداد کمک می کند؟شاید این سئوال پیش بیاید که چه بازی هایی زمینه شکوفایی استعداد کودکمان را به وجود می آورد? در این خصوص آرزو امیدی، کارشناس تشخیص اداره آموزش و پرورش استثنایی استان یزد می گوید:هر بازی یک یا چند مهارت را تقویت می کند هر چه بازی پیچیده تر باشد میزان مهارت های کسب شده افزایش می یابد و ذهن بهتر و بیشتر به فعالیت می پردازد. او ادامه می دهد: به طور مثال می توان دو بازی هفت سنگ و پازل را با هم مقایسه کرد، بازی هفت سنگ قوانین متعددی دارد که باعث رشد مهارت های حرکتی ریز و درشت و کسب مهارت های اجتماعی می شود و فرد می آموزد چگونه یک فعالیت گروهی را انجام داده و نوبت را رعایت کند. در مقابل بازی پازل ادراک فضایی، توانایی هماهنگی چشم ،دست و دقت بینایی را افزایش می دهد. به عقیده این کارشناس چون بازی هفت سنگ فعالیت های مختلفی را به حرکت در می آورد و پیچیده تر است بر پازل ارجحیت دارد. مسئول سنجش ادامه می دهد: برای اینکه مادر یا مراقب کودک بخواهد مهارت کودک را تقویت کند ابتدا باید بداند کودک در چه زمینه ای استعداد دارد تا مهارت های لازم برای رشد و شکوفایی استعداد کودک در آن زمینه فراهم شود. به گفته او هر چه استعداد کودک زودتر شناسایی شود، مهارت های لازم را زودتر کسب کرده و به موفقیت می رسد. امیدی می گوید: مثلا  دو نفر را در نظر بگیرید که به یک اندازه استعداد موسیقی دارند اما یکی در 6 سالگی کشف می شود و دیگری در 18 سالگی مسلما مهارت کسی که در 6 سالگی استعدادش کشف شده بیشتر است زیرا فرصت بیشتری برای کسب مهارت و شکوفایی و پرورش استعدادش داشته است. شناخت استعدادها با توجه به تحقیقات و بررسی های صورت گرفته در اواخر کودکی صورت می گیرد. مثلا کودکی که استعداد شاعری دارد کلمات موزون و آهنگین می گوید. اینها را آرزو امیدی بیان می کند و ادامه می دهد: مادری که بداند استعداد کودکش در نویسندگی و شعر است باید برای تقویت مهارت های لازم و رشد استعداد کودک برایش کتاب های شعر و قصه بخواند تا دایره واژگان کودک را افزایش دهد. استعداد در اسارت شکوفا نمی‌شودبرخی از مادران یا پدران فرزندشان را با کودک دیگری مقایسه می‌کنند و وقتی نتیجه بر وفق مرادشان نبود برچسب خنگ را بر فرزندشان می‌زنند، اما این خنگی تا چه اندازه است و آیا یک کودک در این مقایسه‌های بی اساس می‌تواند خنگ باشد؟ این کارشناس می‌گوید: کودک خنگ به هیچ عنوان وجود ندارد. هر کودکی در یک زمینه‌ای استعداد دارد. حتی کودکی که پدر و مادر این برچسب را بر او می‌زنند و اعتقاد دارند که کودکشان بی استعداد بوده و در هیچ زمینه‌ای مهارت و خلاقیت ندارد، می‌تواند با قرار گرفتن در محیطی که مناسب استعداد و علایقش باشد دست به کار‌های فوق العاده‌ای بزند. مثلا بدون ابزار موسیقی و تنها با دهان ساز بزند یا با پیچ و مهره و ... وسیله‌ای بسازد، که این‌ها یک استعداد است. او ادامه می‌دهد: همه چیز بستگی به شناخت والدین از فرزندشان و آزادی محیط مناسبی که به او می‌دهند، دارد. اگر کودک اسیر " بکن نکن"‌ های والدین شود، استعدادش شکوفا نمی‌شود. به عقیده امینه قلی پور حتی اگر فرزندی در زمینه درسی موفق نبود، خنگ نیست و باید دلایل آن ریشه یابی و علت یابی شوند. به فرزندمان حق انتخاب بدهیموقتی ما والدین بیش از اندازه درگیر مسائل فرزندمان شویم و برای پیشرفت او به صورت اشتباهی تلاش و تقلا کنیم، باعث بروز مسائل جدیدی می‌شویم که حل کردنشان برایمان مشکل می‌شود. پس بهترین راه مراجعه به کارشناسان و روانشناسان حوزه کودک است تا به کمک آنان بتوانیم به صحیح‌ترین شکل و خیالی آسوده فرزندمان را تربیت کرده و استعدادهایش را شکوفا کنیم. یادمان باشد فرزندمان وسیله ارضای آرزوهایمان نیست آرزوهایی که یک زمان نتوانستیم به آنها برسیم ، ما باید به او حق انتخاب داده و به جای او تصمیم نگیریم چرا که او یک انسان کاملا مستقل و مختار است. ما به عنوان والدین موظفیم برای رشد و شکوفاییش با همدلی، محبت و حمایت در مسیر درست گام برداریم و همواره همراه او باشیم. گزارش از: الهام وادی انتهای پیام/و