روایتی از معرفی یزد با «عاروسک جلی» توسط دانش‌آموز تربتی
اولین دانش‌آموز عضو انجمن میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران استان یزد و زیبایی‌های آن را با استفاده از شخصیت عاروسک جُلی که یکی از صنایع‌دستی منحصربه‌فرد و احیا شده ابرکوه است، به ایرانیان و جهانیان معرفی می‌کند.
به گزارش خبرنگار فارس از ابرکوه، مادربزرگ‌های هنرمند شهر ابرکوه در گذشته به دلیل عدم امکان دسترسی به وسایل عروسک‌سازی، با استفاده از تکه پارچه‌های دور ریختنی، عروسک‌هایی را برای بازی بچه‌ها تهیه و در اصطلاح محلی به آن «عارسُک جُلی» می گفتند.
در سال های اخیر با روانه شدن انواع و اقسام عروسک‌های رنگارنگ و جذاب داخلی و خارجی به بازار، دیگر هیچ بانوی ابرکوهی، عارسک جلی نمی دوخت تا اینکه حامد اکرمی این هنر زیبا را که قدمت آن به حدود چهار قرن می رسد، احیا کرده و در سال ۱۳۹۶ شیوه ساخت آن را به ثبت ملی رساند.
اکرمی پوشش عروسک‌های دست‌ساز خود را طوری انتخاب کرده که نشان دهنده پوشش سنتی و قدیمی مردم همین شهرستان است و برای هر کدام نیز یک نام خاص و شناسنامه تهیه کرده است.
در سال ۹۸ یک گروه ۲۵ نفره تحت عنوان گروه صلح و دوستی جهانی «جای جاگات» حرکت خود از هند به سمت ژنو را با دو هدف گرامیداشت یکصد و پنجاه و یکمین سالگرد تولد گاندی و تحقق بخشیدن به شعار صلح و دوستی بین ملت‌ها و همچنین مطالعه تحقیقاتی برای آینده سازمان ملل آغاز کردند و در مسیر خود به شهر نمونه گردشگری ابرکوه نیز سفر کردند.
گروه جای‌جاگات در خلاصه سفرنامه‌ی خود، «عارسُک جُلی» را به عنوان عروسک خاصی که نمادی از صلح جهانی است معرفی می‌کنند و می‌نویسند: «ایرانیان از مهاتما گاندی و اصول وی در مورد خشونت و صلح آگاهی کامل دارند. عروسک‌سازی یک هنر عامیانه بسیار پیشرفته در ایران است. ایرانی‌ها این را نوعی صلح بین ملت‌ها می‌دانند.»
اکنون یک دانش آموز اهل تربت حیدریه که علاقه بسیاری به میراث فرهنگی ایران زمین دارد، در راستای معرفی شهر جهانی یزد به کودکان و نوجوانان در قالب مجله و نشریات مختلف، عارسک جلی را به عنوان شخصیت معرف آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری استان یزد برگزیده است.
امین صادق پور که اولین دانش‌آموز عضو انجمن میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و دانش‌آموز دوستدار میراث فرهنگی شهرستان تربت حیدریه است در گفتگو با خبرنگار فارس در رابطه با فعالیت‌های خود، اظهار کرد: از اسفندماه سال ۱۳۹۹ یعنی همزمان با شیوع کرونا، فرصت خانه‌نشینی را غنیمت شمرده و شروع به نوشتن کردم.
صادق پور افزود: برای نوشتن موضوعاتی را در رابطه با معرفی آثار تاریخی، آثار ناملموس، صنایع‌دستی، عروسک ها، جاذبه‌های گردشگری، غذاهای سنتی، لالایی‌ها و بازی‌های بومی و محلی انتخاب کردم و آشنایی من با «عاروسک جُلی» بسیار اتفاقی رقم خورد.
وی اذعان کرد: قرار بود با مجله کودک یزد جهت معرفی آثار تاریخی این استآن‌همکاری داشته باشم. سردبیر مجله در راستای انتخاب یک شخصیت برای معرفی آثار تاریخی به کودکان که جذابیت، زیبایی و همچنین اصالت هم داشته باشد، عاروسک جلی ابرکوه را به من پیشنهاد کردند تا شخصیت اصلی داستان‌های من باشد.
این دانش‌آموز ادامه داد: تحقیقاتم را برای شناخت عاروسک جلی شروع کردم و در این راه با «حامد اکرمی» احیا کننده این عروسک، نحوه ساخت، قدمت و چگونگی ثبت ملی شدن این هنر آشنا شدم. ویژگی خاص این عروسک ثبت ملی شدن آن و همچنین داشتن شناسنامه و اسم بود.
امین ابراز کرد: عاروسک جلی را شخصیت داستان‌های میراث فرهنگی در مجله کودک یزد قرار دادم به‌این‌ترتیب که «جُلی» به دیدن میراث جهانی باغ دولت‌آباد یزد، آتشکده زرتشتیان و میدان امیر چخماق می‌رود و این بناهای تاریخی معروف ایران‌زمین را برای بچه‌ها معرفی می‌کند.
وی در رابطه با اینکه عاروسک جلی ابرکوه به عنوان سفیر فرهنگی در سایر استانها و حتی در سطح بین‌الملل معرفی شود، گفت: استان یزد یکی از اضلاع مثلث گردشگری ایران است و عاروسک جلی هم می‌توانند سفیر خوبی برای معرفی یزد باشد که منوط به همکاری اهالی و مسئولین ابرکوه و همچنین اقدام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
صادق پور که با مجلات کوله‌پشتی ضمیمه روزنامه شهرآرا مشهد، اتل و متل مشهد، قاصدک ضمیمه روزنامه قدس مشهد، کودک یزد، ویلکان کرمانشاه، پوپک قم، کودک مسلمان بلوچ، سلام بچه‌ها قم، کیهان بچه‌ها تهرآن‌همکاری دارد، گفت: این عروسک بسیار زیبا که از پیشینه طولانی برخوردار بوده، قرار است به زودی معرف استان زیبای یزد در مجله کیهان بچه‌های تهران باشد.
این دانش‌آموز عضو انجمن میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پایان خواستار توجه ویژه به دانش‌آموزان فعال حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شد و تأکید کرد: با توجه به اینکه جوان‌گرایی یکی از راهکارهای پیشرفت و توسعه هر کشور است، مسئولین ارشد کشوری باید از هم‌اکنون به نوجوانان و جوانان در عرصه‌های مختلف میدان داده، زیرساخت‌ها و بستر رشد و بالندگی را برای آنان فراهم کنند.
پایان پیام/ف