ماجرای اولین مدرسه پزشکی ایران در یزد/ هنرنمایی معرق‌کاران در ساخت مدرسه شهاب‌الدین
کاشی کاریهای معرق، لعاب پران، پیش ساخته و برجسته در مدرسه خواجه شهاب الدین ابوالقاسم طراز یزد از شاخص‌ترین نمونه های این نوع کاشی کاری در مدارس ایران است که از قرن هشتم هجری بجای مانده و امروزه جاذبه تاریخی قابل توجهی برای گردشگران است.
به گزارش خبرگزاری فارس در یزد، در خیابان سیدگل سرخ یزد می‌رفتم که تابلو کوچه شاه ابوالقاسم و دیوار حصار یزد نظرم را جلب کرد، دیواری بلند و برجی نزدیک آن دیدنی و چشم نواز بود.
کوچه شاه ابوالقاسم از وسط دیوار حصار یزد را بریده بود و در سوی دیگر کوچه امتداد دیوار را تا جایی که چشم کار می‌کرد می‌شد دید، به داخل کوچه شاه ابوالقاسم پیچیدم و کوچه‌ای پهن و همراه با دیوارهای کاهگلی. به سه راهی که رسیدم پیچیدم سمت راست و کمی جلو رفتم، بوی نان داغ و تازه نانوایی زیر بازارچه مجاور حسینه شاه ابوالقاسم همه جا پیچیده بود.
کنار نانوایی و روبروی مدرسه شهاب الدین ابوالقاسم طراز، ایستادیم، اولین مدرسه پزشکی ایران در سر درگاه مدرسه کاشی کاریهای معرق پیش ساخته، لعاب پران، برجسته و پیش ساخته لاجوردی و فیروزه‌ای بسیار خاصی در کنار کتیبه‌ای با خط ثلث بر بالای سردر دیده می‌شد و همانطور که از سازه پیدا بود مناره‌هایی هم داشته که در گذشته تخریب شده و دیگر ساخته نشده بود.
از شواهد مشخص بود که بنا در حال مرمت و بازسازی دوباره است . گونی‌های کاه و ملاتهای متفاوت در ورودی دیده می شد. وارد یک هشتی کوچک که سقف گنبدی کوتاه و پر از کاشی کاریهای معرق و معقلی با نقوش تزئینی خاص داشت، شدیم.
در روبروی ما یک حیاط کوچک با سه رواق در هر طرف که داخل یکی از آنها دو قبر بود و همچنین روبروی ما یک ایوان با سقفی بلند کاملا آجر کاری شده که بر بالای آن تزئینات کاشی فیروزه‌ای بر زمینه آجری و محرابی در انتهای ایوان بود دیده می شد.
همان طور که از شاخص های روی دیوار ها مشخص بود این بنا کلا از خشت خام ساخته شده بود و بر دیوارهای ایوان تا ارتفاع یک متر همانطور که از باقی مانده کاشی‌کاری‌هایش مشخص و معلوم بود که در گذشته پر از کاشی‌کاری‌های فیروزه ای رنگ بوده .
در زمان سلطنت محمود خوارزمشاه در قرن پنجم و ششم این مسجد به شکل مدرسه بوده که بعدها در قرن هشتم این مدرسه به دستور خواجه شهاب الدین ابوالقاسم طراز به شکلی که می‌بینید در آمده است و در این مدرسه دروس مربوط به پزشکی تدریس می شده است .
در جامع مفیدی خواجه ابوالقاسم را به نام مستوفی معرفی کرده و این بدان معناست که در گذشته مسئولیت سرپرستی حسابداری امور دولتی را به عهده داشته است و به عبارت دیگر مستوفی نقش حسابدار کل را ایفا می‌کرده‌است.
شیخ شهاب الدین طراز بر اساس نوشته‌های جامع الخیرات ، معاصرِ سید رکن الدین محمد قاضی موسس مدرسه رکنیه و سازنده مسجد جامع یزد بوده است. بر اساس نوشته های جامع مفیدی مساحت مدرسه بسیار بیشتر از مساحت فعلی بوده است و بخشی از آن را تخریب کرده‌اند و بجای آن منازل مسکونی ساخته‌اند .
در پایاب مدرسه بنابر نوشته جعفری در تاریخ یزد آب تفت عبور می‌کرده است و مزرعه طامهر وقف این مدرسه بوده و در ۷۳۷ هجری قمری ساخت این بنا تمام شده است. یزدیها با عشق و صداقت کار می‌کرده‌اند و با نیت پاک هربنایی را می ساخته اند و به همین دلیل این بناها همچنان پابرجا مانده اند.
پایان پیام/ه